طراحی و ساخت باغ ویلا ممکن است به عنوان بازنمایی از فرهنگ و هویت معماری ایرانی باشد. باغ ویلا درحقیقت از مفهوم باغ ایرانی (پرشین گاردن) گرفته شده که تجلی بخش بهشت است. قدم زدن در کنار آب‌های روان، دیدن فواره‌های زیبا، نوازش طبیعت زنده، نشستن زیر سایه درختان سر به فلک کشیده و منظره ساختمان‌های موجود در باغ، حال شما را خوب می‌کنند. این عناصر بخشی از زیبایی این نوع باغ‌ها هستند که با طراحی استادانه و منظم خود مجموعه‌ای ماندگار در طول تاریخ خلق کرده‌اند.
همه ایرانیان عاشق گشت و گذار و گذراندن وقت در طبیعت هستند. آنها بدون توجه به آب و هوا، مکانی را برای پیک نیک در زیر سایه درختان بزرگ پیدا می‌کنند. یکی از علل احتمالی پیدایش باغ ایرانی در ویلاسازی ایران، همین ارتباط عمیق با طبیعت پیرامون است. شما می‌توانید با طراحی و ساخت ویلا باغ، طبیعت را به محیط زندگی خود بیاورید و به آرامش و عرفان برسید. در این بررسی به طور کامل در مورد ویژگی‌های باغ ویلا و نحوه طراحی و ساخت آن صحبت می‌کنیم.
تاریخچه باغ ویلا در ایران
باغ‌های ایرانی قدمتی طولانی دارند که به چند هزار سال قبل از تسخیر اسلام بر ایران بازمی‌گردد. قدیمی‌ترین شکل معماری باغ ایرانی که به چهار باغ یا طرح باغ چهارگانه معروف است، در پاسارگاد پایتخت باستانی ایران یافت می‌شود. آب و هوا، هنر، مذهب، شعر، ادبیات و عشق، همگی در طراحی هر باغ ایرانی تاثیر دارند. درحقیقت، باغ ویلا امروزی برگرفته از باغ ایرانی باستانی است که در بسیاری از آثار تاریخی نمود پیدا کرده است. برای مثال، باغ نگارستان در تهران یا هشت بهشت در اصفهان از این دست نمونه‌ها هستند.
باغ‌های ایرانی نه تنها به خاطر شکوه بصری‌شان بلکه به دلیل ظرفیت سازگاری با محیط‌های خشن و رشد در آنها قابل توجه هستند. فلات ایران جایی نیست که بتوان باغ‌ها را توسعه داد. شرایط جوی بسیار نامطلوب شامل بارندگی کم، تابستان‌های بسیار گرم و خشک، زمستان‌های سرد و بادهای شدید هستند. بنابراین، این پناهگاه‌های ساخته شده توسط انسان به استفاده موثر از فضا و سیستم آبیاری زیرزمینی وابسته بودند. این باغ‌ها در طول زمان از نظر طراحی، ظاهر و هدف تغییر کرده‌اند. امروزه مفهوم باغ ویلا به شکل مدرن‌تری درآمده است.
طراحی ویلا دستخوش تغییراتی قرار گرفته است. به این صورت که معماری ویلا از عناصر طراحی مدرن پیروی می‌کند و حوض ایرانی جای خود را به استخر روباز داده است. با این حال، کارفرمای پروژه می‌تواند از شرکت مهندسی بخواهد باغ ایرانی را با همه معیارهای سنتی خود طراحی کند؛ اما انسان امروزی بیشتر تمایل به مشخصات طراحی مدرن دارد. در هر صورت، باغ ویلا وام گرفته از فرهنگ معماری سنتی ایرانی است که در آن رابطه انسان با طبیعت همان رابطه آدم در بهشت است.
عناصر اصلی باغ ویلا
نمادگرایی نقش عمیقی در ارزش باغ ویلای ایرانی دارد. عناصر طبیعی و مصنوعی در باغ در انعکاس کامل باورهای نمادین و فیزیکی ترکیب می‌شوند. نظرات مختلفی در مورد معنای هر عنصر در باغ وجود دارد. باغ ایرانی نماد جهان هستی است که معمار آن خداست؛ آب نشان دهنده طهارت زن و مرد است و درختان همیشه سبز به ویژه درختان سرو نشان از جاودانگی دارند. این عناصر نه تنها به دلیل نمادگرایی، بلکه به دلیل مفید بودنشان ارزشمند هستند.
سایه در باغ ویلاها به دلیل آب و هوای خشک ایران بسیار مهم بوده است. در نتیجه، در نظر گرفتن اثرات نور خورشید در طراحی اینگونه سازه‌ها اهمیت زیادی دارد تا بتوان بافت‌ها و فرم‌هایی را در طراحی برای مدیریت نور ایجاد کرد. سایه طبیعی بیشتر توسط درختان ایجاد می‌شود. ایرانیان به انواع درختان میوه و نیز درختان صنوبر سیاه، چنار، کاج، بید، افرا، چنار، صنوبر و سرو علاقه دارند.
دیوارها و آلاچیق‌ها نقش ساختاری قابل توجهی در پنهان کردن خورشید دارند. به طور معمول، خانه‌ها یا آلاچیق‌ها در ایران شامل باغ می‌شوند. معماران ایرانی با پیوند دادن باغ اطراف به حیاط داخلی، اغلب سعی می‌کنند فضای داخلی و بیرونی را با هم ترکیب کنند. برای پر کردن شکاف بین فضای بیرونی و داخلی، معماران اغلب ویژگی‌های معماری مانند تراس‌های طاق‌دار را وارد طراحی کردند.
برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های باغ ویلا ایرانی عبارتند از:
- تقسیم کل فضا به چهار بخش (ساختار و محوطه)
- احاطه کردن باغ با دیوارهای بلند
- استفاده ااز خطوط مستقیم در طراحی‌ها
- وجود معابر و مسیرها پیاده روی مستقیم و موازی
- وجود ویلا در در وسط یا بالای باغ
- افزایش جذابیت روبروی ویلا با استخر
- استفاده از کانال‌های آب اصلی برای آبیاری گیاهان
نقش آب در طراحی باغ ویلا
قبل از بررسی اهمیت آب در معماری باغ ویلاهای ایرانی باید به نقش حیاتی آن در زندگی اشاره کرد. ایران از دیرباز کشوری خشک و کم آب بوده است، اما با ایجاد فناوری‌های تاریخی برای استفاده از آب‌های زیرزمینی، آب از نقش حیاتی خود فراتر رفته و خود را در جایگاه هنر و معماری رسانده است. درواقع، آب در باغ ویلا به عنوان خون در رگ انسان است که به کل مجموعه حیات و زندگی می‌بخشد.
اشکال مختلف استفاده از آب در باغ مانند نهرها، حوض‌ها و فواره‌ها، هر یک نشانه تسلط انسان بر بخشی از طبیعت است. انعکاس نور در آب مانند یک آینه است و زیبایی باغ و پوشش گیاهی را می‌توان بار دیگر در آب حوض‌ها و استخرها دید. نقش آب در تابستان نیز بسیار چشمگیر است. آبنماهای باغ در روزهای گرم و خشک تابستان باعث افزایش رطوبت و ایجاد فضایی با طراوت و خنک می‌شوند.
گرما همچنین برای تامین مداوم آب برای طراحی و نگهداری باغ بسیار مهم است. این باغ‌ها همیشه در کنار قنات یا چشمه ساخته می‌شوند. وجود اجزایی مانند نهرها، آبنماها و حوض‌ها، علاوه بر زیبایی و سرگرم کننده بودن، خنک کنندگی فوق العاده بالایی نیز داشتند. از آنجایی که گیاهان به آبیاری نیاز دارند، درختان اغلب در کنار خندقی به نام جوی قرار می‌گیرند که به نهرهای اصلی زیبا متصل می‌شوند تا دسترسی به آب برای ریشه درختان را مهیا کنند.
انواع سبک طراحی باغ ویلا
طراحی باغ ویلا دارای روش‌های متنوعی بوده و تاثیرات زیادی در افزایش زیبایی و لوکس بودن ویلا دارد. ساخت باغ ویلایی کلاسیک و سنتی از اشکال منظم و متقارن با یکدیگر تشکیل شده است. مضمونی که معمولاً در این نوع طراحی خود را نشان می‌دهد، ساختمان با نمای سنگی است که در آن عناصر مجلل و کاخ (نمای رومی) مانند بیشتر تداعی می‌شوند. معمولاً اکثر تجهیزات این گونه نماها مانند شومینه، آلاچیق و سایر موارد همگی سنگی هستند. از طرفی درختان و گیاهان بلند با طول عمر بیشتر که البته تزئینی هم هستند، شکوه زیادی به ساختمان ویلا می‌دهند.
در باغ ویلای مدرن عدم تقارن و سادگی طراحی در عین لوکس بودن در این سبک طراحی بیشتر خود را نشان می‌دهد. استفاده از کفپوش‌های چوبی در حیاط ویلا و در کنار مسیر تردد و یا اتصال فضای داخلی و خارجی ویلا، هماهنگی زیبایی را بین طبیعت و درختان ایجاد می‌کنند. استفاده از عناصری مانند سطوح شیشه‌ای، شومینه‌های گازی پیشرفته در باغ و فلاور باکس‌ها در کنار درختان و باغ، فضایی مدرن را در باغ ایجاد می‌کنند.
نحوه طراحی و ساخت باغ ویلا
باغ ویلاها به دو مرحله از جمله، طراحی معماری و طراحی محوطه خلاصه می‌شوند. طراحی معماری شامل نقشه‌های معماری فاز یک و دو هستند که پلان طبقه، سایت پلان، سکشن‌ها، مدل‌های سه بعدی و سایر موارد را شامل می‌شود. تمامی این مراحل توسط شرکت مهندسی و مشاوره با کارفرما انجام می‌شود. ایده‌های کارفرما با ایده‌های شرکت ترکیب می‌شوند تا اهداف پروژه طبق بودجه و برنامه زمانی تامین شوند.
باغ ویلاهای امروزی دارای امکانات رفاهی لوکس و راحتی هستند. ویلا با یک ورودی زیبا با ترکیبی از فواره و حوض آرامش بخش از مهمانان استقبال می‌کند. آشپزخانه به اتاق ناهارخوری و نشیمن بزرگ دسترسی دارد و با پنجره‌های از کف تا سقف به استخر و باغ خصوصی باز می‌شود که برای معاشرت و استراحت عالی هستند. باغ ویلا می‌تواند شامل چندین اتاق خواب با نمای باغ به همراه حمام و توالت مستر، اتاق نشیمن با نمای باغ و استخر و فضاهای مختلف دیگر باشد.
طراحی محوطه فضای باز به باغ اشاره دارد. هر منطقه از فضای باز دارای دسترسی خاص خود است و در عین حال هماهنگی و تداوم بین فضاهای مختلف را حفظ می‌کند. تعداد زیادی از مسیرهای پرپیچ و خم کوچک به روشی جذاب به هم متصل می‌شوند تا مسیر رفت و آمد به ویلا یا محوطه را مشخص کنند. چند متر مربع به تراس اختصاص داده شده است که اغلب نزدیک به خانه به منظور ایجاد یک فضای نشیمن خانوادگی در محیط بیرون کاربرد دارد.
تراس برای لذت بردن از فضای سبز در تمام فصول و بودن در زیر آسمان باز، برای اندیشیدن به ستاره‌ها در شب‌های تابستان ساخته شده است. برای ایجاد یک باغ سرسبز، گیاهان نقش اصلی را دارند. گیاهان و گل‌ها باید با یکدیگر مطابقت داشته باشند، اما همچنین باید با پیکربندی زمین، شرایط اقلیم منطقه، قرار گرفتن در معرض نور خورشید و نوع خاک سازگار شوند.
بسته به گونه‌های مختلف گیاهان در محوطه، سازگاری برای توسعه و تعادل بین رنگ‌ها، شکل‌ها و حجم‌های گیاهان و درختان اغلب دشوار است. معمار منظر (لندسکیپ) می‌تواند به راحتی این معیارها را ترکیب کند تا بهترین ترکیب گیاهی را تشکیل دهد. پوشش گیاهی متراکم متشکل از بوته‌ها و درختچه‌ها فضا را می‌پوشاند. گیاهان مختلف می‌توانند بافت و رنگ‌های جسورانه، ریتم و زیبایی را به باغ بیاورند. چیدمان مبلمان در محوطه، ساخت استخر و هرگونه تجهیزات روشنایی شبانه یا سیستم آبیاری خودکار توسط معماران منظر ارائه می‌شود.
نحوه ساخت باغ ویلا
اول از همه به یک قطعه زمین نیاز دارید که بتوانید ویلای جدید خود را بسازید. زمین شما می‌تواند در هر منطقه از کشور باشد. بیشتر مردم به شمال کشور علاقه دارند، زیرا آب و هوای خوبی دارد. برای تهرانی‌ها، مناطق اطراف شهر مانند لواسان یا دماوند بسیار محبوب هستند. زمین را مطابق با مقدار بودجه، آب و هوا، مسافت و ارزش ملک در آینده خریداری کنید. بعد از خرید زمین، نیاز به مجوز ساخت دارید. بهتر است به دنبال شرکتی باشید که صفر تا صد طراحی و ساخت ویلا در ایران را انجام می‌دهد تا نگرانی بابت گرفتن مجوزها و کارهای قانونی نداشته باشید. تیم‌های اجرایی پروژه شامل مهندسان، معماران، پییمانکاران، تکنسین‌ها و کارگران ساختمانی هستند.
در ادامه به چند نکته برای ساخت باغ ویلا اشاره می‌کنیم:
- کلیه مراحل ساخت باغ ویلا باید طبق برنامه زمان بندی شده توسط پیمانکار پروژه انجام شود.
- مراحل ساخت باید طبق استانداردها و قوانین ساخت و ساز منطقه مذکور انجام شوند. این مراحل شامل گودبرداری، فونداسیون، اسکلت، نازک کاری و غیره است.
- برای اجرای پروژه باغ ویلا علاوه بر در نظر گرفتن ابعاد زمین، باید مصالحی را که می‌خواهید در فرآیند کار استفاده کنید، به دقت ارزیابی کنید.
- رنگ مصالح ویلا را با گیاهانی که می‌خواهید در باغ استفاده کنید هماهنگ کنید. این روش باعث زیباتر شدن مجموعه باغ ویلا می‌شود.
- حتماً رنگ‌هایی مانند سبز و قهوه‌ای را در دکوراسیون باغ ویلا داشته باشید. چنین هماهنگی بین ساختمان ویلا، حیاط و باغ باعث ایجاد آرامش و زیبایی بیشتر فضا می‌شود.
هزینه طراحی و ساخت باغ ویلا
گاهی اوقات در ساخت باغ ویلا مشکلاتی به وجود می‌آیند، زیرا در ساخت باغ ویلا به جزئیات توجه نمی‌شود. عده‌ای فکر می‌کنند با هزینه کم می‌توانند باغ ویلایی مناسب را به دست مشتری برسانند. اما چنین روشی می‌تواند باعث ایجاد هزینه‌های اضافی در اجرای باغ ویلا شود، زیرا در اینجا هزینه جزئیات از ابتدا در نظر گرفته نشده است. بنابراین زمانی که هزینه پروژه افزایش می‌یابد، معمولاً کیفیت ساخت باغ ویلا بالاتر می‌رود. به طور کلی هزینه‌های ساخت و طراحی باغ ویلا به شرح زیر هستند:
- هزینه‌های مربوط به گرفتن جواز ساخت
- هزینه‌های مربوط به طراحی معماری
- هزینه‌های مربوط به پیمانکار و تجهیزات
- هزینه‌های مربوط تست‌های آزمایشگاهی
- هزینه‌های مربوط به مصالح ساختمانی
- هزینه‌های مربوط طراحی داخلی ویلا
- هزینه‌های مربوط به محوطه سازی (استخر و فضای سرسبز)
- هزینه‌های مربوط به تجهیز مبله
- هزینه‌های مربوط به بازرسی و مشاوره
