سبک معماری آرت دکو بین جنگ های جهانی اول و دوم گسترش پیدا کرد و در اواخر دهه 1920 و اوایل دهه 1930 میلادی به اوج رسید. معماری آرت دکو به دلیل هزینه‌های نسبتاً بالا بعد از جنگ جهانی دوم در غرب به دلیل خسارات و زیان‌های مالی ناشی از جنگ به تدریج کنار گذاشته شد، اما در کشورهای دیگر ادامه داشت؛ از جمله در هندوستان به عنوان یک نشانه مدرن شناخته شد و تا سال ۱۹۶۰ ادامه داشت و در دهه ۱۹۸۰ آرت دکو دوباره مورد توجه قرار گرفت.
گرچه این سبک پر زرق و برق و لوکس از شهر کلاسیک و پر تجملات در پاریس آغاز شد، اما در دهه های ۲۰ و ۳۰ میلادی در اروپا و آمریکا نیز طرفداران بسیاری پیدا کرد؛ اما بعد از این دوران دچار افول شده و تنها محدود به خانه ها و مجموعه های طبقه ثروتمند شد. شاید علت آن را باید در همین لوکس و مجلل بودن و هزینه های نسبتاً بالای آن جستوجو کرد؛ اما امروزه نیز یکی از پرطرفدارترین سبک ها محسوب میشود.
در این آرت دکو روی ظاهر و شکل به اندازه کاربردپذیری و زرق و برق و لوکس بودن تمرکز می‌گردد و هرچه رکود اقتصادی بزرگ غرب رشد می‌کرد، محبوبیت سبک آرت دکو بیشتر میشد. خیلی از هنرمندان مهم در این بخش زندگی می‌کردند، از جمله ژاک امیل روهلمان که یکی از معروف ترین مبل‌سازهای آرت دکو بود. افراد دیگر ادگار برانت و ژانک دوناند که با آهن و قفل کار می‌کردند، در شیشه کاری رنه لالیک و موریس مارینو و در جواهر و ساعت سازی کارتیه بود.
سبک آرت دکو همچون آرت نوو از زمینه های متفاوتی الهام می گرفت، باستان شناسی مصر، یونان و روم باستان، هنر پیش از مدرن و نهضت های اولیه ی مدرنیست همچون کوبیسم، کانستراکتیویسم، فوتوریسم، فانکشنالیسم بودند، به غیر از اروپا، آمریکا یکی از بهترین بستر‌ها برای آرت دکو یه حساب می آمد.
محدوده جغرافیایی سبک آرت دکو
تقریبا در تمامی شهر‌های مهم ایالات متحده از سواحل غربی همچون میامی و لس آنجلس تا شهر‌های مرکزی مثل دیترویت و شیکاگو و سواحل شرقی همچون نیویورک آثار برجسته‌ای در این سبک ساخته شده‌اند. سبک آرت دکو جزو اولین سبک های مدرن که در طراحی ساختمان های ایرانی به کار رفته که ساختمان کمپانی نفت ایران و انگلیس در سال ۱۳۰۷ در تهران از آن جمله است.
تفاوت عمده‌ی آرت دکو با آرت نوو در صنعتی بودن آن است و همسو با تفکرات آن روز های جهان غرب، به همین سبب تنوع استفاده از آن در تولیدات صنعتی بسیار است. نکته دیگر این است که آرت دکو بیشتر به استفاده از فرم‌های شکسته همانند مثلث و مربع و چند ضلعی ها محدود میشود، اما آرت نوو از خطوط پیچ در پیچ و در هم تنیده بهره می‌برد.
ویژگی های طراحی سبک آرت دکو شامل فرم ها و ترکیبات حجمی جدید، طرح برج های مرتفع به‌صورت پلکانی، تزیینات نو ظهور با اشکال صنعتی، استفاده متقارن و نامتقارن از پلان ها و نماها، به کارگیری خطوط مستقیم، استریم لاین و یا زیگزاگ، نرده های فلزی با اشکال مدرن صنعتی، نماهای متفاوت و مدرن سنگی، فلزی، آجری و سیمانی، نورپردازی با لامپ های نئون، بام های مسطح و یا پله ای، به کارگیری رنگ های براق و متضاد، عدم محدودیت در استفاده از مواد و مصالح اولیه است. سه ساختمان مهم در این سبک که در شهر دیترویت ساخته شده اند شامل تئاتر فاکس، ساختمان فیشر، ساختمان گاردی که همگی جزءموفق و مشهور که از نمادهای ملی و تاریخی آمریکا به حساب می آیند.
2 اثر معروف طراحی شده به سبک آرت دکو عبارت‌اند از:
ساختمان کرایسلر (۱۹۲۷-۱۹۳۰) در نیویورک که توسط ویلیام ون الن طراحی شد که شاخص ترین ساختمان در این سبک به حساب می آید و با ۳۱۹ متر ارتفاع تا مدت ها بلندترین ساختمان در جهان محسوب میشد.
برج امپایر استیت که تا قبل از افتتاح برج شمالی ساختمان دوقلوی تجارت جهانی در سال ۱۹۷۳ در نیویورک با ۳۸۱ متر ارتفاع به مدت ۴۲ سال بلندترین ساختمان جهان بود.
سبک آرت دکو دارای مرزهای روشنایی با شکوه و اغراق آمیز بوده، اما همچنان ظرافت و الگوی اشعه‌های خورشید که از این چراغ دیوارکوب انتشار می‌یابد ویژگی خیره کننده ای به محیط می‌افزاید. لوازم مربوط به آرت دکو در زمان مربوط به خود با متریال‌های درخشان و صیقلی نظیر کروم و برنج بسیار مدرن محسوب می‌شدند و بسیاری از آن ها تاثیر هندسی قوی که یکی از شاخصه های این سبک می‌باشد را منعکس می‌کردند.
ویژگی های برجسته سبک آرت دکو
یکی از شاخصه اصلی سبک آرت دکو (هندسه قوی) تاکید آن بر اشکال هندسی که الگوهای زاویه دار، طرح های پله ای و انحناهای برجسته همگی بدون وجود الگوها و نمایه های شلوغ و پیچیده نشانگر جلوه این سبک هستند. یکی دیگر از ویژگی های اصلی آرت دکو سطوح براق و صیقلی که همراه با ته رنگ های شاد امیدبخش و نظر به آینده، همه چیز سبک آرت دکو درخشش است. لوازم آینه ای و شیشه های درخشان موجود در سرتاسر یک اتاق سبک آرت دکو به آن ویژگی انعکاسی می‌دهد. یکی دیگر از ویژگی های این سبک منسوجات باشکوه که الگوهای ترسیمی و بافت های نرم و لطیف غالب هستند. پارچه های ساتن، ابریشم، وینیل را به عنوان پارچه هایی که لمس لطیفی دارندبرای این سبک مناسب هستند.
فرش ها، موکت ها و پارچه های رومبلی با اشکال هندسی و با نقوش، استفاده از پارچه های دارای نقوش مربوط به حیوانات مانند پارچه های پلنگی یا گورخری نیز در این سبک مناسب هستند. رگه‌هایی از طلایی یا نقره ای متالیک جلوه ای فوق العاده لوکس و فاخر به سبک آرت دکو می‌دهند. راز سبک آرت دکو مبلمان براق و لاک جلا خورده که به خاطر شاخصه درخشندگی آرت دکو، لاک براق که براقیت جذاب، باعث جلوه تماشایی برای عناصر میشود، همانند شکل زیبای این تاج تخت که به خاطر براقیتی که دارد زیباتر شده است.
رنگ ها در سبک آرت دکو
سیاه و سفید پالت رنگی ویژه آرت دکو است که این پالت ظاهری کلاسیک، به علاوه طرح سیاه و سفید با درخششی همراه است و تداعی گر شاخصه اصلی سبک آرت دکو می‌باشد. رنگ هایی نظیر زرد طلایی، سبز آبی، آبی طاووسی و ارغوانی شاهوار همگی نوعی انرژی با خود دارند که در سبک آرت دکو به اوج خود می‌رسند. کنسول ها، قفسه ها و میزهای آینه‌ای در اتاق های سبک آرت دکو یافت می‌شوند، بلکه دو یا سه قطعه که صرفاً به افزایش نور و درخشش کمک کنید.
تاکید روی خطوط و اشکال، سبک آرت دکو دارای تقاران بنیادی است که البته از سبک ویکتوریایی ابتدایی و فلسفه هنر مدرن دکوراسیون فاصله می گیرد. این رویکرد تقارن در تمام جنبه های این سبک از معماری تا طراحی مبلمان تا محل قرار گرفتن آکسسوری ها و لوازم هنری تقارن به معنای خطوط توپر و نمایه های مستقیم نیست.
