بیوگرافی: کامران دیبا
کامران دیبا ۱۴ اسفند ۱۳۱۵ در خاندان طباطبایی تبریز، در تهران به دنیا آمد. خاندانی با سابقه، ذی نفوذ از زمان قاجار و پدرش اسفندیار دیبا دندانپزشک بود و دختر عمویش فرح پهلوی بعد تر با محمدرضا پهلوی ازدواج کرد. او به سبب تولد در یکی از اصیل‌ترین خانواده‌های ایران، خاندان طباطبایی تبریز، و نسبت خویشاوندی با شهبانوی وقت ایران، فرح پهلوی، از شرایط خوبی برای شکوفایی استعدادهایش برخوردار بود. بنابرین او توانست علاوه بر کسب شهرت در حوزه معماری، در هنرهایی دیگری چون نقاشی و شهرسازی نیز خوش بدرخشد.
کامران دیبا تحصیلات ابتدایی خود را در مدارس شهر تهران به پایان برد و پس از آن، شهر زادگاه خود را به منظور تحصیل معماری در دانشگاه هاروارد، به مقصد واشینگتن ترک کرد. تحصیل دیبا در دانشگاه هاروارد را می‌توان نقطه عطفی در زندگی وی بر شمرد؛ چراکه وی به واسطه سطح علمی بالای این دانشگاه توانست، به کسب مهارت در فلسفه، روانشناسی و معماری بپردازد. او پس از اتمام تحصیلات عالیه خود در سال ۱۳۴۳ خورشیدی، تصمیم به اقامت در واشینگتن گرفت. ولی به سبب روحیات خاص خود نتوانست دوری از وطن را بیش از دو سال تاب بیاورد و در سال ۱۳۴۵ خورشیدی به ایران بازگشت.
دیبا شهرتش را مدیون تلفیق بی‌نظیری است که از سنت و مدرنیسم ارائه می‌داد؛ یعنی همان چیزی که معماران پیش از او، سررشته‌ای در آن نداشتند و همواره از بخشی غافل می‌شدند. لکن دیبا توانست با کنار هم گذاشتن عناصر معماری سنتی ایرانی و آنچه که خود تحت عنوان معماری مدرن آموخته بود، آثاری را خلق کند که همچنان پس از گذشت سال‌ها نیز جزو با ارزش ترین بناهای ایران به شمار می‌روند. وی می گوید از آثار “لوکوربوزیه” بسیار خوشش می آمده و آثار او و برخی کارهای “فرانک لوید- رایت” و همچنین آثار “لودویگ میس وندرو” به خاطر کم گویی و ظرافت و استفاده از تکنولوژی جدید را بر خودش تاثیرگذار می داند و اضافه می کند که تاثیر آن ها را می توان در بنای موزه دید. در موزه هنرهای معاصر تهران گالری ها حول محور یک فضای مرکزی مشابه موزه “گوگنهایم” در نیویورک اثر “فرانک لوید- رایت” روی سر هم سوار شده اند.
علاقه ی خاص او به وجوه اجتماعی معماری یا به تعبیر خود او « معماری انسانی » است. منظور او از معماری انسانی کار متعهد و سودمند برای جامعه و علاقه ی بسیار او به طراحی شهری، شهرسازی و باغ سازی نیز از همین گرایش فکری سرچشمه گرفته است. در واقع، او تمایلی به طراحی بناهای خصوصی نداشت ( تنها کار خصوصی او طراحی منزل شخصی دوستش پرویز تناولی پیکره تراش بود) و تمامی توجهش به طراحی ساختمان های عمومی و فرهنگی عام المنفعه و مسکن انبوه معطوف بود که در اغلب آن ها نقش ایده ساز و برنامه ریز را هم بازی می کرد. از طرح های مهم او در سال های پایان کارش در ایران مرکز اداری شهر اصفهان با الهام از بافت سنتی درون گراست .در سال های اقامتش در خارج از کشور در ابتدا معماری را کنار گذاشت، او می گوید معماری برای من در چارچوب کشور وسیع ، متنوع، زیبا و با فرهنگ غنی و آشنای خودم معنا داشت .
آثار کامران دیبا
موزه هنرهای معاصر تهران
پارک و فرهنگسرای شفق
دفتر مخصوص ملکه ایران
پارک و فرهنگسرای نیاوران
منزل مسکونی (موزه) پرویز تناولی
نمازخانه جنب موزه فرش
مسجد جندی‌شاپور
شهرک شوشتر
ویلای «پیرونه» (اسپانیا)
ویلای «اسپارتینا» (اسپانیا)
3 اثر برگزیده
- موزه هنرهای معاصر
موزه هنرهای معاصر تهران در تاریخ 22 مهر ۱۳۵۶، به کوشش و ابتکار فرح پهلوی در گوشه غربی پارک فرح (بوستان لاله کنونی) در امیرآباد تهران افتتاح شد. بنای موزه را کامران دیبا در سبک معماری مدرن و با الهام از بادگیرهای کویری ایران طراحی کرد. این موزه دارای آثار مهمی از جنبش‌های هیجان‌نمایی انتزاعی، پاپ آرت، مینی‌مالیسم، مفهومی، و فوتورئالیسم است. در گنجینه دائمی موزه بیش از ۳۰۰۰ اثر ارزشمند از نخبگان هنرهای تجسمی حفاظت می‌شود که نزدیک به ۴۰۰ عدد از آنها، دارای ارزش استثنایی هستند. از جمله آثار مهم موزه، می‌توان به کارهای بسیار شاخصی از گوگَن، رُنوار، پیکاسو، ماگریت، ارنست، پولاک، وارهول، لُویت، و جاکومتی اشاره کرد. ساختمان موزه، که یکی از نمونه های با ارزش و کم همتای معماری نوین ایران و با الهام از معماری سنتی ایران و مفاهیم فلسفی آن بنا شده است. طراحی و معماری این بنا به دست کامران دیبا انجام گرفته است که هشتی، چهارسو، معبر و گذرگاه از جمله عناصر چشم نوازی هستند و بازدیدکنندگان هنر دوست را به تأمل در هنر و فرهنگ ایران زمین وا می دارند. موزه هنرهای معاصر مرکز فعالیت ها و رویدادهای مهم هنری ایران در زمینه هنرهای تجسمی به شمار می آید. عماری منحصر به فرد مدرن این موزه، الهام گرفته شده از معماری سنتی ایران که مفهومی فلسفی با خود به همراه دارد و با استفاده ازطاق های مرسوم روستایی و نورگیرهای برگرفته از بادگیرهای کویری طراحی شده که طرح مارپیچ داخلی آن از الگویی کاملا مدرن پیروی می کند. بادگیرها به وضوح در کالبد و فرم بنا خود نمایی می کنند، بادگیرهایی که سابق نقش تهویه و جریان باد را در ساختمان داشتند اکنون وظیفه انتقال نور به داخل بنا را دارند.
2.مسجد جندی‌شاپور
مسجد دانشگاه شهید چمران در محوطه دانشگاه از طریق پیاده رو به ساختمان های دیگر متصل است. نمای مسجد از هر زاویه ای چشم نواز است (هر چند که در آینده ممکن است ساخت و سازهایی اطراف آن را محصور کنند). در دانشگاه جندی شاپور، دیبا با تبعیت از گرایش خود به طراحی شهری و شهرسازی بسیار مایل بود طرح جامع دانشگاه را تهیه کند تا بتواند مجموعه سازی دلخواه خود را انجام دهد، ولی ریاست وقت دانشگاه، که در آن واحد از چند مهندس مشاور مختلف استفاده می کرد، تمایلی به درگیری با معمار طرح جامعه نداشت و پروژه های منفرد را به دفتر او ارجاع کرد. دیبا می گوید: بعد از فکر زیاد طرح یک تاکتیک جنگی را برای تهیه یک طرح جامع پنهان ریختم. سه پایگاه با فاصله دور از هم در نظر گرفتم تا بتوانم فاصله ی میان آنها را هم در وسعت یک طرح جامع برنامه ریزی کنم. اولین پایگاه طرح سالن سرپوشیده ورزشی بود که بعدأ گسترش پیدا می کرد. طرح دوم مربوط به سالن نهارخوری دانشجویی بود که در آن نمازخانه ای در نظر گرفتم و بعدأ آن را جدا کردم و به عنوان مسجد دانشگاه در فضای باز مقابل نهارخوری جای دادم، همه ساختمان های این مجموعه در واقع یک وسیله پیاده راهسازی هستند.
3.فرهنگسرای نیاوران
در این بنا معماری جالب و زیبا که از معماری کهن ایرانی تلفیق گرفته و به وسعت 110 هزار متر مربع در شمالی شرقی تهران واقع شده است. این بنا ساختمانی پست مدرنیستی است که با بهره گیری از عناصر معماری کهن ایرانی به صورت مینی مالیستی خودنمایی می کند.
فرهنگسرای نیاوران یک مرکز فرهنگی – هنری است که در آن رویدادهای هنری بسیار مهمی برگزار می گردد. بنای فرهنگسرای نیاوران شامل سردر ورودی، سالن آمفی تئاتر، رستوران، حیاط، سالن گوشه (که دو سالن اصلی این بنا را به هم متصل می کند)، نگارخانه‌ها و کتابخانه است. در حقیقت ساختمان فرهنگسرا از کنار هم نشستن احجام کامل و منفرد به وجود آمده است، این احجام در یکدیگر حل نشده اند تا کل واحدی را بسازند، بلکه در کنار هم نشسته اند. بنایی است در شمال شرقی شهر تهران. معماری منحصر به فرد این مجموعه الهام گرفته از معماری سنتی ایران است که مفهومی فلسفی با خود به همراه دارد و با استفاده از طاق های مرسوم روستایی و نورگیرهایی برگرفته از بادگیرهای کویری طراحی شده است.
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)